Regioblad juni 2021

12 - Regioblad O.L.V. VAN VLAANDEREN IN DE MARIAKAPEL IN AXEL (ACHTER DE VOORMALIGE RK KERK IN HET SZYDLOWSIPARK) Thans (2021) heet de plek, waar het kapelletje staat, het Szydlowskipark. Vanuit de Walstraat volg je het Pastoor Vervaetpad en je loopt er dan recht op. Dit Mariakapelletje bevindt zich op de plek die vroeger het overgangsgebied vormde tussen dit oude kerkhof en de pastorietuin. De pastorietuin heeft een hele geschiedenis: In vroegere jaren werden hier parochiefeesten en processies gehouden. De processie trok toen vanuit de kerk en het kerkpleintje vanuit de Walstraat, meteen het hoekje om naar het kerkhof. En men trok dan door de hele grote tuin achter en naast de kerk. Men maakte in die tuin een ronde en keerde daarna weer terug bij de kerkdeur. De bezitters van de aangrenzende volkstuintjes (waar nu de Halewijnstraat ligt) kregen voordien de opdracht om aan de rand van hun tuin bloemetjes te poten. Het processiepad kreeg zo een fleurig aanzicht. De processie kon zo een ronde lopen zonder de - verboden- openbare weg op te moeten. Men bleef immers op kerkelijke grond. Het kruis en het dakje van het Mariakapelletje waren oorspronkelijk gemaakt van spoorwegbielzen (1956).Deze waren afkomstig van een afgebroken spoorlijn. In de werkplaats van Piet Matthijs waren deze dikke stukken hout op maat gezaagd door José Moorthamer. De stenen kreeg de pastoor gratis van de cokesfabriek in Sluiskil. Vrijwilligers die aan de kapel bouwden waren onder andere: Omère en José Moorthamer, Piet Mathijssen, Aloys Lambert, Jozef en Victor Schelleman, Aloys Herrewegh, Bert Kroes en Van Goethem. Dit deden ze in hun vrije tijd. Als beloning bracht Mien van de pastoor 3 flesjes bier(á 30cl!), die moesten ze uiteraard met zijn zessen eerlijk delen van de pastoor. De ‘bouw’ pastoor in die tijd was pastoor Meeus. In de loop der jaren is dit kapelletje niet van vandalisme gespaard gebleven. Het Mariabeeld in dit kapelletje is het derde beeld in successie. Om Maria tegen vandalisme te beschermen is er uiteindelijk (in de jaren 70) een stuk plexi-glas voor geplaatst door kapelaan Frits Hermans. Dat het hier om een bijzondere afbeelding van Maria gaat, hoeft geen betoog. Hier in Axel zie je de afbeelding van O.L.V. van Vlaanderen met de Vlaamse leeuw aan haar voeten, die het schild van Vlaanderen vasthoudt. Het beeld is gekroond en ongeveer een halve meter groot. Het Christuskind houdt de wereldbol vast. Maria heeft niet één naam, ze heeft wel duizend namen. Eén naam, die ons heel bekend in de oren klinkt, springt er uit: Onze-Lieve-Vrouw van Vlaanderen. Het beeld O.L.V. van Vlaanderen Het lied: ” Liefde gaf u duizend namen” is in Vlaanderen populair en wijd verspreid tussen 1920 en 1960. Het is ook de naam van het Mariabeeld waaraan het lied is opgedragen. Sinds 2001 wordt op 9 mei in Gent het feest vanOnze-Lieve-Vrouw vanVlaanderen gevierd, bij het beeld dat deze naam draagt en dat zich bevindt in de kerk van het Sint-Barbaracollege (Savaanstraat 33 Gent). Hier hoor je die dag dit lied klinken. Het verenigt Vlaamse gevoelens, patriottisme, en Mariadevotie. Tijdens de Meimaand wordt het op menige Katholieke Vlaamse school en tijdens parochiale diensten gezongen. Het originele beeld van O.L.V.van Vlaanderen is 2,75 m hoog en in 1864 uit witmarmer gebeeldhouwd door de Antwerpse beeldhouwer Jan-Baptist De Cuyper (1807- 1852) . Dit beeld is door jonkvrouw d'Hane- Steenhuyse - de Potter geschonken aan de, toen nieuwgebouwde, Jezuïetenkerk in de Posteernestraat in Gent. Het is het oudste gekroonde Mariabeeld in Vlaanderen. Het beeld werd in 1956 overgebracht naar de kerk van het jezuïetencollege Sint-Barbara in de Savaanstraat. Over het lied Liefde gaf u duizend namen Door de taal-kunstgrepen, eigen aan volkse dichtkunst, is het lied gedateerd maar daarom niet minder geliefd bij de Vlaamse katholieke gelovigen. Het is in oorsprong een staplied met een tamelijk vlotte beweging. Het lied kan een 'religieuze schlager' worden genoemd. Meestal wordt het lied in tempo trager gezongen dan de componist bedoeld heeft. Dit vanuit het onjuiste idee dat plechtig altijd gelijk zou staan met een traag ritme. Dit is overigens een misvatting die anno 2021 nog steeds bij veel katholieken leeft. “Liefde gaf u duizend namen” is een mooi voorbeeld van de ruimverspreide Mariadevotie in het Vlaanderen van de eerste helft 20e eeuw. De tekst is van priester August Cuppens (1862-1924) en in 1910 gecomponeerd door Lodewijk De Vocht (1887-1977) in opdracht van pater Jozef Axters (s.j.) uit Gent. De aanleiding was de vijftigste verjaardag van de pauselijke kroning van het beeld van O.L.V. van Vlaanderen. Liefde gaf U duizend namen Groot en edel, schoon en zoet Maar geen een die 't hart der Vlamen Even hoog verblijden doet Als de naam, o Moedermaagd, Die gij in ons landje draagt. Schoner klinkt hij dan al d'andren. Onze Lieve Vrouw van Vlaand'ren (bis). Waar men ga langs Vlaamse wegen Oude hoeve, huis of tronk * Komt men U, Maria, tegen, Staat Uw beeltenis te pronk Lacht ons toe uit lindegroen Bloemenkrans of blij festoen * Moge 't nimmer hier verand'ren O gij Lieve Vrouw van Vlaand'ren (bis) Blijf in 't Vlaamse herte tronen Als de hoogste koningin Als de beste moeder wonen In elk Vlaamse huisgezin Sta ons bij in alle nood, Nu en in het uur der dood Ons, Uw kind'ren, en ook d'and'ren Liefste Lieve Vrouw van Vlaand'ren (bis) * Een tronk is een afgeknotte boomstam * Een festoen is een versiering met fruit, bladen of bloemen die omhoog wordt gehouden door linten of medaillons. Bron: Veel naspeuringen op internet de herinneringen van Mevr.Ineke van Avermaete- Moorthamer, Hiervoor hartelijk dank. Het Mariakapelletje in het Szydlowskipark naast de voormalige katholieke kerk. (foto toestand 2020) Foto uit 1956, collectie van mevr. I. van Avermaete-Moorthamer. foto: detail van de kapel OLV van Vlaanderen