Regioblad februari 2020

Regioblad - 5 KRENTEN UIT DE BIJBELSE PAP T/M 5 APRIL 2020 KRENTEN UIT DE BIJB LSE PAP - 9 FEBRUARI T/M 5 APRIL 2020 De vorige aflevering schreef ik dat Jezus voor Matteüs de nieuwe Mozes is. En net als Mozes houdt Jezus toespraken, zoals de Bergrede. Straffe kost, noemde ik dat, over gerechtigheid doen . Wie denkt dat Jezus die rede zelf zo heeft uitgesproken, heeft het mis. Het is een compositie van Matteüs, maar wel grotendeels op basis van Jezus' eigen woorden. Uit die rede lezen we drie opeenvolgende delen. Daarna breekt de Veertigdagentijd aan. Aan het begin en eind daarvan vol- gen we het evangelie van Matteüs. Op de resterende zondagen lezen we uit het Jo- hannesevangelie, zoals gewoonlijk in de sterke tijden van het liturgische jaar. 9 februari (5 e zondag A-jaar) Jesaja 58:7-10 Matteüs 5:13-16 Grote woorden uit de Bergrede: Zout van de aarde, licht van de wereld . Dat zegt Jezus tegen zijn toehoorders: de armen, bedroefden enz. plus de leerlingen. Aan het begin werden ze gelukkig geprezen: voor hen is het koninkrijk der hemelen. Dat is niet ná de dood, maar hier en nu. Waar men brood deelt met hongerigen, waar men daklozen opneemt enz., daar is dat rijk, zo leert ons Jesaja. Zó met elkaar omgaan, dat mag gezien worden! 16 februari (6 e zondag A-jaar) Sirach 15:15-20 Matteüs 5:17-37 We lezen meteen verder in de Bergrede. De tekst van deze zondag bestaat eigen- lijk uit twee delen. In het eerste zegt Je- zus dat hij de Joodse Wet niet wil veran- deren, maar verduidelijken. Daarbij be- nadrukt hij het doen van de Wet : alleen wie gerechtigheid dóét, gaat Gods Rijk binnen. Daar past Jezus Sirach goed bij: wij hebben de keuze tussen de Wet vol- gen (= leven) of niet (= dood). In het tweede deel gaat Jezus dieper in op concrete wetsregels, over doden en echt- breuk. Voor hem begint doden al, zodra je iemand in gedachten uitscheldt of ver- wenst. Hetzelfde geldt voor echtbreuk: wie alleen al naar een andere vrouw kijkt, pleegt in wezen echtbreuk. Let op: Jezus spreekt hier alleen mannen aan! Helaas nog altijd actueel gelet op Me-too . 23 februari (7 e zondag A-jaar) Leviticus 19:1-12.17-18 Matteüs 5:38-48 Opnieuw lezen we meteen verder. Deze zondag gaat het over het gebod Bemin uw naaste (Lev. 19:18). Ook dit gebod scherpt Jezus aan: bemin ook je vijand. Want je vriend beminnen is niet bijzon- der, die heeft jou ook lief. Naastenliefde krijgt pas echt diepgang, als we ook lief- hebben die ons haten. Dat gaat de mees- ten van ons misschien te ver, maar zo zet Jezus ons wel aan het denken. 1 maart (1 e zondag 40 dagen) Genesis 2:7-9; 3:1-7 Matteüs 4:1-11 Aan het begin van de Veertigdagentijd maken we een kleine sprong terug in het Matteüsevangelie. Na de doop in de Jor- daan trekt Jezus zich terug in de woestijn. Veertig dagen verblijft hij daar, zoals Is- raël 40 jaar door de woestijn trok. Daar wordt zijn Godsvertrouwen op de proef gesteld. De eerste test is een levensles: niet van brood alleen leeft een mens. De tweede leert ons dat God niet op afroep mensen eigenhandig redt. Ten slotte gaan ook wereldse macht en God voor Jezus niet samen. Kiezen tussen goed en kwaad is voor ons, mensen, altijd een probleem geweest, getuige de eerste lezing over de zgn. zondeval in Genesis. Wat verboden wordt, is nu eenmaal verleidelijk. 8 maart (2 e zondag 40 dagen) Genesis 12:1-4a Matteüs 17:1-9 Werd Jezus vorige week nog beproefd in de woestijn, nu manifesteert hij zich aan Petrus c.s. mét Mozes en Elia (dat is Wet en Profeten) aan zijn zijde, op een berg. Daar erkent God hem als man naar mijn hart , en bevestigt hij Jezus in diens mis- sie van Godswege: Luister naar hem . Net als Jezus geeft Abraham gehoor aan zijn roeping door God . En zo wordt ook ons gevraagd om Gods oproep te volgen. 15 maart (3 e zondag 40 dagen) Exodus 17:-3-7 Johannes 4:5-42 Deze dag klinkt het verhaal van de Sama- ritaanse vrouw bij de bron. Na een mis- verstand over levend water erkent zij Je- zus als de Messias. Al pratende krijgt ze nl. door dat hij de voorzegde bron van het ware leven is. Johannes presenteert Jezus hier als de alwetende redder van de we- reld. Dat is in feite hoge theologie van la- ter datum. Voor de andere evangelisten is Jezus ook de Messias, maar nog niet van eeuwigheid. Over water gaat ook de eer- ste lezing. In de woestijn slaat Mozes wa- ter uit de rots, ten teken dat God zijn volk niet in de steek laat. Deze tekst laat zich ook symbolisch verstaan: de betreffende rots is de Horeb. Daar zal Mozes de Tien Geboden ontvangen, bron van leven. 22 maart (4 e zondag 40 dagen) 1 Samuel 16:1b.6-7.10-13a Johannes 9:1-41 Ook het verhaal van de blindgeborene is voor Johannes een illustratie van Jezus' goddelijke wondermacht. Jezus opent de ogen van de man door ze met modder te zalven. Die genezing wordt betwist door de Farizeeën, maar de blinde leest hen de les: Als die man niet van God kwam, had hij zoiets nooit kunnen doen (9:33). Ook de eerste lezing gaat over een zalving, nl. de uitverkiezing van David tot koning. 29 maart (5e zondag 40 dagen) Ezechiël 37:12-14 Johannes 11:1-45 Opnieuw benadrukt Johannes de godde- lijke herkomst van Jezus, nu met het ver- haal over de opwekking van Lazarus. In een verhaal kan alles, zei Miel. Dat geldt in het bijzonder voor dit verhaal. Velen nemen het letterlijk, maar dan missen we de bedoeling. In dit verhaal doorbreekt Jezus op een bijzondere manier de ban- den van de dood. Dat blijkt uit de laatste zin: Maak die doeken los en laat hem gaan . De dood kan Lazarus niet vasthou- den. Op eenzelfde manier beschrijft Eze- chiël de wederopstanding van Israël uit de Babylonische ballingschap. 5 april (Palmzondag) Jesaja 50:4-7 Matteüs 21:1-11 / 26:14-27:66 Op Palmzondag zijn er twee mogelijkhe- den. Wanneer de nadruk wordt gelegd op Jezus' intocht in Jeruzalem, lezen we al- leen Mt. 21. Centraal daarin staat de idee van het volk over Jezus als de verwachte Messias-koning: hij zal Israël bevrijden van de Romeinen. Dat is niet hoe Jezus zichzelf zag. Hij had geen politieke aspi- raties maar wilde de Joodse religie en de samenleving radicaal vernieuwen. Voor hem staat Gods rijk in het teken van de gerechtigheid, niet in dat van macht. Dat hoorden we al op de eerste zondag van de 40 dagen. Dit misverstand heeft catastro- fale gevolgen, zo leert ons het lijdensver- haal (Mt. 26-27). Wanneer dat ook wordt gelezen, blijkt dat de religieuze leiders van Israël Jezus juist als een politieke re- volutionair zien die hun positie in gevaar brengt. Daarom willen ze hem ter dood (laten) brengen. Twee Messiasfiguren op één zondag. Geen wonder dat wie in Je- zus een troonpretendent ziet, teleurge- steld is door wat in de dagen na de intocht gebeurt. Maar dat is voor een andere keer. Ad van Loveren