Regioblad maart 2018

8 - Regioblad DE PAASTIJD IS DE TIJD BIJ UITSTEK VOOR SYMBOLIEK Pasen is niet zomaar een feest. Het is het 'Feest der feesten', het brandpunt van het christelijke geloof. Het paasfeest is joods en christelijk. Ons woord Pasen komt, via het Aramese Pascha, van het Hebreeuwse Pesach. Pascha en Pesach duiden beiden het Joodse paasfeest aan; een lentefeest waarmee de Joden de bevrijding uit de slavernij in Egypte vieren. Beide termen (Pascha en Pesach) worden ook gebruikt voor het Paaslam dat tijdens dit feest werd geslacht. Het paaslam geslacht bij het joodse Pesach herinnert aan de uittocht uit Egypte. Omdat die uittocht zeer moeizaam ging, waren er door Mozes 10 plagen aangekondigd. Bij de laatste en 10e plaag (de dood van de eerstgeborene) zouden de Israelieten overgeslagen worden, indien zij hun deurposten zouden bestrijken met schapenbloed. In het heilig land was het schaap een nuttig dier voor het vlees, voor de wol e.d. een beetje vergelijkbaar met wat in de westerse wereld het nut is van koe of varken. Het lam heeft hier dus niet de symboliek van onschuld. De christenen vieren de verrijzenis van Jezus en daarmee hun eigen bevrijding uit het donker naar het licht toe, daar waar God met de mensen is. Het sterven en de opstanding van Christus is de kern van het christelijk geloof. Naast de liturgische kleuren die veranderen (van paars naar wit) is ook het licht in de paaswake van groot belang . Het kleine vlammetje dat wordt binnengedragen in de paaswake en waaraan ieder zijn kaarsje ontsteekt. Paaswake In de viering van Pasen vallen twee belangrijke onderdelen te onderscheiden: de Paaswake in het duisternis van de paasnacht en de dagmis van Paaszondag. De Paaswake is het belangrijkst en wordt doorgaans ook het drukst bezocht. In onze parochie wordt deze viering dit jaar in de kerk van Terneuzen gevierd. Tijdens de paaswake wordt het scheppings- v e r h a a l voorgelezen. Erg mooi is het om daar even bij stil te staan. In de stiltekapel van de Emmau s k e r k hangt een erg mooi kleed met als thema het s chepp i ng s ve rha a l . Over dit kleed straks meer. Wachten op de Heer De Paaswake is één van de oudste onderdelen van de christelijke paasviering. Al in de vroege christelijke Kerk brachten gelovigen de paasnacht wakend door, want met hun wake gaven en geven nog steeds alle christenen gehoor aan een Bijbelse oproep: In het evangelie van Lucas spoort Jezus zijn volgelingen namelijk aan om, tijdens Zijn afwezigheid, de lampen brandend te houden en te zijn als mensen die wachten op de terugkomst van hun Heer. Degenen die de Heer bij zijn komst wakend aan tafel vindt, zal Hij aan zijn tafel uitnodigen. De Paaswake bestaat uit vier onderdelen: de lichtritus, de dienst van het woord, de viering van het doopsel en de eucharistieviering. Tijdens de dienst van het woord komt het scheppingsverhaal. Paaszondag Na de Paaswake breekt Paaszondag aan, de dag die volledig in het teken staat van de verrijzenis, het fundament van het christelijk geloof. De apostelen verwoordden het als volgt: En wij brengen u de goede boodschap dat God de belofte aan de vaderen voor hun kinderen, voor ons, in vervulling heeft laten gaan door Jezus te laten opstaan (Hand. 13, 32-33). Naast de joodse en de christelijke betekenis van het paasfeest heeft ook de commercie het paasfeest van harte omarmt. Oude en heidense fundamenten van voor het christelijke paasfeest hebben hun betekenis en impact opnieuw verworven. Het paasfeest wordt gevierd als het eerste lentefeest en het is daarnaast ook een oud Germaans feest van het nieuwe leven en de vruchtbaarheid. Alle gebruiken die we in Nederland kennen van paasvuur, kuikentjes, paashazen, en eitjes wijzen daarop terug. Het christendom had deze oude Germaanse gebruiken ten dienste gemaakt aan de nieuwe godsdienst. Tegenwoordig gaan deze symbolen in onze westerse samenleving hun eigen weg. Om de goden vruchtbaarheid af te smeken en gunstig te stemmen verstopten de Germaanse boeren eieren in hun akkers. Deze eieren waren bedoeld voor hun goden. Maar zoals je altijd hebt, zijn er ook ongelovigen. Die zochten de eieren weer op. Hier komt het ei en het eieren zoeken als paassymbool vandaan. Kuikentjes die horen bij de eieren geven ook invulling aan dit begrip. De paashaas is ook vanwege zijn vruchtbaarheid een deel van de paassymboliek. Hazen krijgen enkele keren per seizoen jongen. Deze jongen zijn hetzelfde seizoen nog volwassen en zorgen op hun beurt weer voor nageslacht. Dus hazen en eieren in je akker was een zegen van de goden. De haan heeft een rol in de vruchtbaarheid. Hij kraait als de zon opkomt. De haan hoort bij de eieren. De haan heeft ook in de verhalen rond Pasen een belangrijke rol. Hij kraait tot drie keer toe als Petrus Christus verraadt aan de Romeinen. De haan op de kerktoren: een vogel met lef die zijn snavel tegen de wind in zet. In de katholieke kerk was het de gewoonte dat tijdens de vasten de klokken niet geluid werden. Ook tijdens de mis, rinkelde geen bel, dat deed men met een ratel. Pas op paaszaterdag kwamen de klokken weer aan bod. Die klokken kwamen dan uit Rome, de hoofdstad van onze kerk. Zo kon het verhaaltje rond gemaakt worden dat deze klokken op paaszaterdag ook de paaseieren meenamen. Paastijd Met de viering van Paaszondag begint de vijftig daagse paastijd. Het is een blijde tijd, waarin de vreugde om de verrijzenis door blijft klinken. Via het feest van de Hemelvaart van de Heer, mondt de paastijd na zeven weken uit in Pinksteren, het feest van de Heilige Geest. Het scheppingsverhaal op het wandkleed In maart 1977 is naar een ontwerp van de binnenhuisarchitecte E.Deelen-Acke een groot applicatiewerk gemaakt door een grote groep vrijwilligsters. Deze serie van 6 wandkleden werd gemaakt voor de Triniteitskerk. Na de inzamelingsactie van vele gekleurde lappen en lapjes is men gestart. De 6 wandkleden horen bijeen en stellen samen de 6 dagen voor, waarin God de aarde schiep. Met Pasen in 1978 was het werkstuk af en werd het gepresenteerd. Het is de stilistische voorstelling van het bijbelverhaal dat in de paaswake wordt voorgelezen. Het gaat zo van de scheiding tussen licht en donker, aarde en water, de schepping van het uitspansel (sterren, zon en maan), de schepping van dieren en planten en als kroon op het werk: de schepping van de mens. Het veelkleurige werk hangt in de stiltekapel van de Emmauskerk. Het herinnert je wanneer je ook wilt aan de paaswake. Jos Oude Kempers. Literatuur: Hoffenkamp, M., Mijn school is katholiek, adveniat 2011 Website KRO-pasen De beschrijving van het wandkleed, in het archief van de Elisabethparochie.